Twijfel je of jouw bv’s samen een fiscale eenheid btw moeten vormen? Misschien factureer je intern veel door of heb je een combinatie van belaste en vrijgestelde activiteiten, zoals zorg, vastgoed of onderwijs. In dit artikel leg ik in gewoon Nederlands uit wat een fiscale eenheid btw is, wanneer je ervoor in aanmerking komt en wat de gevolgen zijn voor aangifte, facturatie en aansprakelijkheid. Je leest de voorwaarden, de voor en nadelen en waar je in de praktijk op moet letten. Zo kun je een weloverwogen keuze maken die past bij jouw organisatie.
Wat is een fiscale eenheid voor de btw
Een fiscale eenheid btw betekent dat meerdere ondernemingen samen als één ondernemer worden gezien voor de omzetbelasting. Interne leveringen en diensten worden dan genegeerd voor de btw. Dat scheelt cashflow en administratie, zeker als een onderdeel geen of beperkt recht op aftrek heeft. In mijn praktijk zie ik dat dit vooral voordeel oplevert in zorg en vastgoed waar vrijstellingen vaak een rol spelen.
Voorwaarden: financiële, organisatorische en economische verwevenheid
Je kunt alleen een fiscale eenheid btw vormen als aan drie samenhangende voorwaarden wordt voldaan. Daarnaast moeten de deelnemers ondernemer zijn voor de btw en in Nederland zijn gevestigd. Een holding kan onder voorwaarden meedoen. Een fiscale eenheid die uitsluitend uit natuurlijke personen bestaat is niet mogelijk.
Financiële verwevenheid
Er is financiële verwevenheid als meer dan de helft van de aandelen en de zeggenschap in dezelfde handen is, direct of indirect. Bij stichtingen gaat het om vergelijkbare doorslaggevende zeggenschap over de middelen en besluitvorming.
Organisatorische verwevenheid
De ondernemingen staan onder één leiding die als eenheid functioneert of de ene leiding is feitelijk ondergeschikt aan de andere. Denk aan een bestuur dat het beleid bepaalt bij alle onderdelen.
Economische verwevenheid
Er is een gezamenlijke economische doelstelling of een onderneming verricht in belangrijke mate aanvullende activiteiten voor een andere, zoals productie en verkoop binnen dezelfde groep. Ook een niet te verwaarlozen onderlinge economische relatie kan volstaan in samenhang met de andere verwevenheden.
Gevestigd in Nederland en vaste inrichtingen
Deelnemen kan alleen als je in Nederland bent gevestigd. Heeft een Nederlandse deelnemer een vaste inrichting buiten Nederland, dan hoort die buitenlandse vaste inrichting niet in de Nederlandse fiscale eenheid. Transacties tussen de eenheid en zo’n buitenlandse vaste inrichting of buitenlands hoofdhuis zijn prestaties voor de btw waarop de gewone regels van toepassing zijn.
Welke rechtsvormen kunnen meedoen
Je kunt een fiscale eenheid vormen met verschillende rechtsvormen, mits er minstens één rechtspersoon zoals een bv, cv, stichting of vereniging deelneemt. Dit staat los van de fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Dat zijn twee verschillende regimes met eigen voorwaarden en gevolgen.
Vaststellen en aanmelden: beschikking of van rechtswege
Voldoe je aan de voorwaarden, dan bestaat de fiscale eenheid van rechtswege. Handelen als fiscale eenheid mag dus zonder voorafgaande beschikking. In situaties met twijfel is het verstandig zekerheid te vragen bij de Belastingdienst met een beschikking. Let wel op de impact op aansprakelijkheid, daar kom ik zo op terug.
Voor aangifte doet de fiscale eenheid in de regel één gezamenlijke btw aangifte. Praktisch regel je dit in het ondernemersportaal met inlog via eHerkenning. Wil je weten hoe je btw aangifte aanpakt, bekijk de uitleg op btw aangifte. De eenheid krijgt doorgaans één nummer voor de aangifte, maar op facturen gebruik je nog steeds het eigen btw nummer per entiteit. Zo nodig kun je een nummer controleren via btw nummer opzoeken.
Gevolgen voor de btw in de dagelijkse praktijk
Interne prestaties binnen de eenheid zijn buiten de heffing. Dat voorkomt onnodige voorfinanciering en beperkt correcties als een onderdeel vrijgestelde omzet heeft. Tegelijk wordt het recht op aftrek beoordeeld op het niveau van de eenheid als geheel. De mix van belaste en vrijgestelde activiteiten van alle deelnemers bepaalt dus de aftrek. Bij grensoverschrijdende transacties blijven afzonderlijke verplichtingen bestaan, zoals opgaven voor intracommunautaire prestaties en toepassing van de verleggingsregeling wanneer die passend is. Meer over dit mechanisme lees je bij btw verlegd.
Voordelen en nadelen op een rij
Voordelen
Geen btw op interne leveringen en diensten. Dat is financieel gunstig als een onderdeel beperkt aftrekrecht heeft. Eén gezamenlijke aangifte kan de administratie vereenvoudigen. In trajecten die ik begeleid levert dit vaak minder correcties en minder kasstromen tussen bv’s op, vooral bij service en managementdiensten.
Nadelen
Hoofdelijke aansprakelijkheid voor de btw schulden van de eenheid als een beschikking is afgegeven. Bij herstructureringen moet je scherp zijn op toetreden en uittreden, want aansprakelijkheid kan doorlopen tot na een wijziging als deze niet tijdig is gemeld. Verder kan de gezamenlijke aftrekberekening ongunstiger uitpakken dan wanneer entiteiten los zouden rapporteren. Tot slot kun je een eenheid niet met een verzoek beëindigen zolang nog aan de voorwaarden wordt voldaan. De eenheid eindigt automatisch zodra een verwevenheid ontbreekt.
Inrichten, uitbreiden en beëindigen
Wil je zeker weten dat je een eenheid vormt, vraag dan vooraf schriftelijke vaststelling. Leg intern vast wie verantwoordelijk is voor de aangifte, hoe interne prestaties worden vastgelegd en hoe je de aftrek verdeelt. Bij uitbreiding of ontbinding informeer je het belastingkantoor tijdig, zodat tenaamstelling en aansprakelijkheid correct zijn bijgewerkt.
Bij faillissement van een deelnemer ontbreekt vaak de organisatorische verwevenheid, waardoor de eenheid ten aanzien van die deelnemer van rechtswege eindigt. Breng de Belastingdienst direct op de hoogte en controleer welke verplichtingen er nog lopen. In internationale structuren verdient het extra aandacht hoe hoofdhuis en vaste inrichtingen onderling presteren, omdat die prestaties veelal belast zijn buiten de eenheid.
Tot slot een veelgemaakte fout uit de praktijk. Op gezamenlijke aangifte overstappen maar intern blijven factureren met btw. Dat leidt tot onnodige voorfinanciering en teruggaafverzoeken. Richt je facturatie en interne doorbelastingen daarom meteen in volgens de regels van de eenheid.
Een fiscale eenheid btw kan veel gemak en financieel voordeel brengen, zeker als onderdelen vrijgestelde activiteiten hebben. De keerzijde is de gezamenlijke aansprakelijkheid en de complexere aftrekberekening op groepsniveau. Breng daarom eerst de verwevenheden, de omzetmix en de interne stromen in kaart. Met een goede inrichting en duidelijke afspraken haal je de voordelen naar voren en beperk je risico’s. Twijfel je of je voldoet aan de voorwaarden of of een beschikking verstandig is, vraag dan tijdig zekerheid aan en leg alles goed vast.
Wanneer kom ik in aanmerking voor een fiscale eenheid btw
Je komt in aanmerking als de ondernemingen financieel, organisatorisch en economisch met elkaar verweven zijn, alle deelnemers ondernemer zijn voor de btw en in Nederland zijn gevestigd. In de praktijk betekent dit gezamenlijk eigendom en zeggenschap, één leiding en een sterke economische samenhang. Een eenheid uitsluitend tussen natuurlijke personen is niet mogelijk.
Moet ik een beschikking aanvragen voor een fiscale eenheid btw
Een beschikking is niet verplicht. Als je aan alle voorwaarden voldoet, bestaat de fiscale eenheid van rechtswege en mag je zo handelen. Bij twijfel kan een beschikking zekerheid geven. Houd wel rekening met het effect op hoofdelijke aansprakelijkheid, die doorgaans gaat gelden vanaf de datum van de beschikking en niet met terugwerkende kracht.
Hoe werkt de btw aangifte binnen een fiscale eenheid btw
Meestal dien je één gezamenlijke aangifte in op naam van de fiscale eenheid. Administratief kan dat veel schelen. Toch blijven deelnemers hun eigen btw nummer op facturen gebruiken en moeten sommige opgaven per entiteit plaatsvinden. Wil je weten hoe je dit praktisch regelt, bekijk de uitleg bij btw aangifte.
Wat zijn de belangrijkste voordelen en risico’s van een fiscale eenheid btw
Voordelen zijn geen btw op interne prestaties en vaak minder administratieve lasten. Risico’s zijn hoofdelijke aansprakelijkheid voor btw schulden bij een beschikking en een gezamenlijke aftrekberekening die ongunstig kan uitpakken als vrijgestelde activiteiten een groot aandeel hebben. Bij reorganisaties is tijdig melden van wijzigingen essentieel.
Mag ik intern blijven factureren en hoe zit het met het btw nummer
Binnen een fiscale eenheid worden interne prestaties voor de btw genegeerd, dus intern factureren met btw is niet nodig. Op externe facturen vermeld je wel het eigen btw nummer van de leverende entiteit, niet het nummer van de eenheid. Een nummer controleren kan via btw nummer opzoeken.
