Je krijgt een scherpe offerte, de levering verloopt razendsnel en iedereen lijkt tevreden. Maanden later gaat de telefoon: de Belastingdienst stelt vragen over de keten achter je aankoop. Herkenbaar? In dit artikel leg ik in heldere taal uit wat btw carrouselfraude is, hoe de carrousel technisch werkt, welke signalen je snel herkent, wat de gevolgen zijn en vooral wat je praktisch kunt doen om buiten schot te blijven. Ook neem ik je mee in de laatste ontwikkelingen in Europa en deel ik tips uit mijn eigen praktijkervaring.
Wat is btw carrouselfraude?
Btw carrouselfraude is een constructie waarbij meerdere ondernemingen elkaar goederen of diensten leveren met als doel btw terug te vragen terwijl ergens in de keten de verschuldigde btw niet wordt afgedragen. Het draait vaak om intracommunautaire leveringen met het nultarief en snelle doorverkoop. Bonafide ondernemers kunnen onbedoeld deel uitmaken van zo’n keten en toch geconfronteerd worden met naheffingen of geweigerde aftrek.
Hoe werkt de carrousel in de praktijk?
De keten start veelal met een levering binnen de EU tegen nul procent. Daarna volgen binnenlandse verkopen met btw. Een schakel, de zogenoemde ploffer, int btw maar draagt die niet af. Aan het eind van de keten gaan de goederen weer de grens over en begint het opnieuw. Door complexe routes en schijnbonafide schakels blijft het lek lang uit zicht.
Signalen en risicosectoren
Fraudeurs mikken vaak op verhandelbare, waardevolle en eenvoudig te verplaatsen goederen zoals consumentenelektronica, chips, telefoons, edelmetalen, brandstoffen en emissierechten. Signalen die ik in dossiers regelmatig zie: onlogisch lage marges, ongebruikelijk snelle doorlevering zonder opslag, afhaaltransacties met summiere transportbewijzen, vaak wisselende leveranciers of afnemers en betalingen via derden. Eén signaal is niet doorslaggevend, maar meerdere samen rechtvaardigen extra alertheid.
Gevolgen voor ondernemers
Word je gelinkt aan btw carrouselfraude, dan kan de fiscus de aftrek van voorbelasting weigeren of het nultarief achteraf niet accepteren. Daarbovenop volgen vaak naheffingen, boeten en rente. In ernstige gevallen speelt strafrecht. Los daarvan zijn er heel praktische risico’s: bevroren liquiditeit, verstoring van je bedrijfsvoering en reputatieschade.
Voorkomen: due diligence die werkt
De kern is aantoonbaar zorgvuldig handelen. In mijn praktijk blijkt dat partijen die hun checks consequent documenteren veel steviger staan. Een werkbaar stappenplan:
- Ken je tegenpartij: verifieer identiteit, bedrijfsactiviteiten en wie er feitelijk aan de touwtjes trekt. Controleer het btw nummer bij elke nieuwe relatie en periodiek opnieuw via een betrouwbare bron, bijvoorbeeld door je proces te koppelen aan een check zoals bij btw nummer opzoeken.
- Ken je goederenstroom: leg transport vast met degelijke CMR’s, afhaalverklaringen en ontvangstbevestigingen. Afhalen door onbekende derden zonder goede papieren is risicovol.
- Ken je geldstroom: betaal en laat betalen vanaf rekeningen op naam van de contractpartij in de EU. Vermijd contant en betalingen via derden.
- Ken je prijs: leg vast waarom een prijs afwijkt van de markt. Extreme afwijkingen vragen om extra bewijs.
Borg deze controles in je contracten en procedures. Werk, waar mogelijk, met de verleggingsregeling in risicosectoren.
Wetgeving en aanpak: waar let de fiscus op?
Uit vaste rechtspraak van het Hof van Justitie volgt dat de Belastingdienst aftrek, teruggaaf of het nultarief mag weigeren als je wist of had moeten weten dat je deelnam aan btw carrouselfraude. Dat maakt jouw documentatie cruciaal. Europese quick fixes sinds 2020 scherpen onder meer de eisen aan intracommunautaire leveringen aan. Lidstaten zetten daarnaast in op digitale rapportage en e facturatie. Het ViDA programma voorziet in Europese digitale rapportage op basis van e facturen vanaf 2030, wat realtime zicht op ketens geeft en fraude bemoeilijkt.
Kort praktijkvoorbeeld
Bij recente onderzoeken in Europa en Nederland bleken ketens rondom consumentenelektronica en IT producten te draaien met meerdere schakels in verschillende landen. Schijnbaar normale bedrijven fungeerden als schakel, terwijl één partij systematisch de btw inhield. De schade liep in de miljoenen.
Wat te doen bij een vermoeden?
Stop risicovolle transacties, leg alles vast en raadpleeg direct je btw specialist. Informeer de autoriteiten waar nodig en versterk je controleproces. Blijf je eigen aangiften tijdig en juist doen via een strak proces, bijvoorbeeld met de informatie op btw aangifte. Vroeg handelen beperkt schade en toont goede trouw.
Btw carrouselfraude draait om snelheid, schijn en lekken in de keten. Met nuchtere checks op partij, goederenstroom, geldstroom en prijs haal je al veel risico uit je proces. Documenteer, stel vragen als iets te mooi lijkt om waar te zijn en schakel tijdig advies in. Zo bescherm je je bedrijf én houd je de fiscus aan jouw kant.
Wat is btw carrouselfraude in eenvoudige woorden?
Het is een keten van handelstransacties waarin één of meer bedrijven btw innen maar die niet afdragen, terwijl andere partijen in de keten wel btw terugvragen. Door grensoverschrijdende leveringen met nul procent en snelle doorverkoop blijft het lek lang onzichtbaar. Zo kan de schatkist geld verliezen en lopen bonafide ondernemers risico.
Hoe herken ik dat ik onbewust in een btw carrouselfraude keten zit?
Let op combinaties van signalen: onlogisch lage prijzen, extreem snelle doorlevering, afhalen door onbekenden met magere documentatie, betalingen via derden en vaak wisselende leveranciers. Controleer steeds het btw nummer, identiteit en bankrekening van je relatie en vraag overtuigend bewijs van transport en ontvangst. Meerdere signalen samen vragen om pauzeren en verdiepen.
Wie is aansprakelijk bij btw carrouselfraude en wat betekent wist of had moeten weten?
De fiscus kan aftrek of het nultarief weigeren als jij wist of had moeten weten dat er fraude in de keten zat. Dat gaat niet alleen om opzet, maar ook om het negeren van duidelijke waarschuwingstekens. Met aantoonbare due diligence, vastgelegde controles en snelle actie bij twijfels toon je goede trouw aan en beperk je het aansprakelijkheidsrisico.
Welke goederen en diensten zijn gevoelig voor btw carrouselfraude?
Vaak gaat het om verplaatsbare, waardevaste goederen zoals telefoons, chips, consumentenelektronica, edelmetalen, brandstoffen en emissierechten. Ook diensten zoals telecommunicatie en digitale advertentietegoeden kwamen in onderzoeken voor. Het gemeenschappelijke kenmerk is snelle verhandelbaarheid en een keten met meerdere schakels over landsgrenzen.
Welke maatregelen helpen om btw carrouselfraude te voorkomen?
Richt een controleproces in: check je tegenpartij en het btw nummer, leg transport en betaling strak vast en werk waar mogelijk met de verleggingsregeling. Gebruik e facturatie en digitale audittrails. Europese plannen zoals ViDA versterken digitale rapportage, waardoor fraude moeilijker wordt. Blijf medewerkers trainen en documenteer elk kritisch signaal en de vervolgactie.
