Welk btw tarief moet je rekenen op je factuur en wanneer wijkt het tarief af van het standaardpercentage van 21 procent? Die vraag krijg ik in mijn werk bijna dagelijks, van kappers tot webwinkels en van consultants tot verhuurders van vakantiewoningen. In dit artikel leg ik helder uit welke btw tarieven er zijn, wanneer je 21, 9 of 0 procent toepast en wanneer juist sprake is van een vrijstelling. Ook laat ik zien hoe je het juiste tarief kiest bij combinaties van producten en diensten, hoe je het bedrag inclusief of exclusief btw berekent en welke recente wijzigingen belangrijk zijn voor ondernemers.
Wat is het btw tarief en waarom is het belangrijk
Het btw tarief bepaalt hoeveel omzetbelasting je in rekening brengt en hoeveel voorbelasting je mag aftrekken. Het raakt direct je verkoopprijs, marge en cashflow. De hoofdregel is eenvoudig: 21 procent is het algemene tarief voor alle goederen en diensten, behalve als de wet een verlaagd tarief van 9 procent, een nultarief van 0 procent of een vrijstelling aanwijst. In de praktijk schuilt de nuance in de details, zeker wanneer je met combinaties werkt of levert aan het buitenland.
De drie btw tarieven in Nederland
21 procent algemeen tarief
Het algemene tarief van 21 procent geldt voor de meeste prestaties. Denk aan adviesdiensten, software, elektronica, kleding, alcoholhoudende dranken en de meeste zakelijke diensten. Verkoop je bijvoorbeeld laptops of verleent je bureau marketingadvies, dan hoort daar vrijwel altijd 21 procent bij. Lever je een pakket van goederen en diensten samen, dan moet je bepalen of dit één hoofdprestatie is of meerdere losse prestaties. Dat bepaalt of je één tarief toepast of splitst in je administratie.
9 procent verlaagd tarief
Het verlaagde tarief van 9 procent is bedoeld om bepaalde goederen en diensten betaalbaar te houden. Voorbeelden zijn voedingsmiddelen, boeken en periodieken, geneesmiddelen, kappersdiensten, reparaties aan fietsen en kleding en specifieke werkzaamheden aan woningen die langer dan twee jaar in gebruik zijn, zoals schilderen, stukadoren, behangen en isoleren. Ook logies in hotels en pensions valt nu onder 9 procent, al zijn er besluiten in voorbereiding die deze post laten stijgen. Mijn ervaring is dat ondernemers hier snel voordeel laten liggen of onbedoeld te weinig factureren. Controleer daarom per activiteit welk onderdeel echt onder 9 procent valt en welk niet.
0 procent nultarief
Het nultarief betekent dat je geen btw op de factuur zet, terwijl je de btw op je kosten wél als voorbelasting kunt aftrekken. Je ziet dit bij export naar buiten Nederland, veelal bij leveringen aan ondernemers in andere EU landen of bij uitvoer naar landen buiten de EU. Het geldt ook in specifieke situaties zoals bevoorrading van zeeschepen of vliegtuigen. Belangrijk is dat je de voorwaarden en administratieve bewijsstukken op orde hebt, zoals orderbevestigingen, vervoersdocumenten en een correcte vermelding dat 0 procent is toegepast.
Vrijstelling van btw
Vrijstellingen zijn iets anders dan het nultarief. Bij een vrijstelling reken je geen btw, maar je mag de betaalde btw op je kosten ook niet aftrekken. Veelvoorkomende vrijstellingen zijn gezondheidszorg door artsen en verpleegkundigen, onderwijs gericht op beroep of werk, financiële diensten en delen van journalistieke werkzaamheden. Het komt in de praktijk geregeld voor dat een onderneming zowel vrijgestelde als belaste activiteiten heeft. In dat geval moet je de btw op kosten pro rata toerekenen. Overweeg ook de kleineondernemersregeling als je jaaromzet beperkt blijft. Deze regeling zorgt ervoor dat je geen btw berekent en geen aangifte doet, maar ook geen voorbelasting kunt aftrekken. Vrijstelling via zo een regeling is dus niet altijd voordelig.
Speciale regels en veelgemaakte fouten
Verleggingsregeling
Bij bepaalde prestaties verleg je de btw naar je afnemer. Dat speelt onder meer in de bouwketen, bij onderaanneming en regelmatig bij diensten vanuit of naar het buitenland. Op je factuur vermeld je dat de btw is verlegd en je rekent zelf geen btw. De afnemer geeft de btw aan en kan deze, als aan de voorwaarden is voldaan, in dezelfde aangifte aftrekken. Twijfel je of verleggen moet? Lees meer over de regels bij btw verlegd.
Combinaties en gemengde prestaties
Verkoop je een arrangement, bijvoorbeeld een workshop met materialen en catering, bepaal dan of er één hoofdprestatie is of meerdere. Een knipbeurt met stylingproduct kan één dienst zijn tegen 9 procent, terwijl een cursus met apart verkochte boeken een mix van 21 en 9 procent kan zijn. In mijn adviespraktijk voorkomt een duidelijke prijsopbouw met afzonderlijke regels op de factuur veel discussie achteraf.
Forfaitaire correcties en gebruik privé
Sommige situaties vragen om forfaitaire correcties. Denk aan het gebruik van de auto van de zaak voor privé of aan horecavoorzieningen voor personeel, die onder het besluit uitsluiting aftrek omzetbelasting kunnen vallen. Ook kantineomzetten kennen in specifieke gevallen vaste correcties. Controleer jaarlijks of je de juiste correcties toepast.
Welk btw tarief kies je in specifieke situaties
Een paar veelgevraagde voorbeelden. Kleding valt in principe onder 21 procent. Het repareren van kleding valt juist onder 9 procent. Niet alcoholische dranken en voedingsmiddelen vallen onder 9 procent, alcohol is 21 procent. Laptops en andere elektronica zijn 21 procent. Medicijnen zijn doorgaans 9 procent. Werkzaamheden aan woningen die langer dan twee jaar in gebruik zijn, zoals schilderen en isoleren, vallen onder 9 procent. Logies valt nu onder 9 procent, maar houd rekening met beleidswijzigingen. Lever je aan een ondernemer in een ander EU land en is de levering intracommunautair, dan kan 0 procent gelden mits je administratie klopt.
Praktisch: berekenen, factureren en aangifte
Reken je prijzen door en wil je snel van inclusief naar exclusief btw of andersom? Gebruik dan een betrouwbare rekentool voor btw berekenen. Op de factuur zet je altijd het toegepaste btw tarief, het bedrag exclusief btw, het btw bedrag en je btw id. Maak je periodiek je aangifte op, dan helpt een gestructureerde administratie echt. Hier vind je praktische stappen voor je btw aangifte. In mijn ervaring voorkomt een eenvoudige verdeling per tarief in je boekhoudpakket negentig procent van de fouten.
Wijzigingen en actualiteit
De regels bewegen mee met beleid. Per 2025 zijn voor diverse agrarische goederen tarieven aangepast naar 21 procent, met uitzonderingen voor sierteeltproducten die 9 procent blijven. Virtuele culturele en educatieve diensten worden belast in het land van de afnemer. Voor logies is een verhoging van het btw tarief voorzien per 1 januari 2026. Discussies over sport, cultuur en boeken lopen, maar een deel van de voorgestelde verhogingen is voorlopig van de baan. Controleer daarom altijd de meest recente stand bij het plannen van prijzen en contracten, zeker voor meerjarige afspraken.
Conclusie
Het juiste btw tarief kiezen draait om drie vragen. Wat lever je precies, aan wie lever je en waar vindt het verbruik plaats. Start bij 21 procent en toets vervolgens of 9 procent, 0 procent of een vrijstelling van toepassing is. Werk met duidelijke factuurregels, houd bewijsstukken bij grensoverschrijdende leveringen en controleer beleidswijzigingen tijdig. Zo voorkom je naheffingen en prijsverrassingen.
Veelgestelde vragen
Wat is het verschil tussen het 0 procent btw tarief en een vrijstelling
Bij 0 procent zet je geen btw op de factuur, maar je behoudt het recht op aftrek van voorbelasting. Een vrijstelling betekent eveneens geen btw op de factuur, maar ook geen aftrek van betaalde btw op kosten. Het juiste onderscheid is cruciaal voor je marge en je aangifte.
Welk btw tarief geldt voor logies en verandert dat binnenkort
Logies in hotels en pensions valt nu onder het 9 procent btw tarief. Beleidsplannen voorzien een verhoging per 1 januari 2026. Controleer bij het sluiten van contracten en het bepalen van je prijzen de meest recente regelgeving, zodat je niet met een onbedoelde margekrimp te maken krijgt.
Hoe kies ik het btw tarief bij een samengestelde dienst of bundel
Bepaal of er één hoofdprestatie is of meerdere afzonderlijke prestaties. Is er één hoofdprestatie, dan volgt de bijprestatie meestal het tarief van die hoofdprestatie. Bij duidelijk te onderscheiden onderdelen splits je de vergoeding en pas je per onderdeel het juiste btw tarief toe. Heldere factuurregels helpen daarbij.
Valt renovatie of onderhoud aan woningen onder 9 procent btw tarief
Ja, bepaalde werkzaamheden aan woningen die langer dan twee jaar in gebruik zijn, vallen onder 9 procent. Denk aan schilderen, stukadoren, behangen en isoleren. Controleer per activiteit of deze voldoet aan de voorwaarden. Werkzaamheden buiten deze lijst of aan nieuwbouw vallen doorgaans onder 21 procent.
Welke fouten zie jij het vaakst bij het kiezen van een btw tarief
Veelvoorkomend zijn het vergeten van 0 procent bij export zonder de juiste bewijsstukken, het onterecht toepassen van 9 procent bij gemengde diensten en het niet verleggen waar dat wel moet. Ook wordt een vrijstelling soms verward met 0 procent, met verlies van aftrek als gevolg. Een korte tariefscan voorkomt dit.
